ADİ ORTAKLIĞIN HUKUKİ NİTELİĞİ
- Anasayfa
- Blog Detayları
Türk Borçlar Kanununun 620. Maddesinde kanun koyucu adi ortaklığı şu şekilde tanımlamıştır; Adi ortaklık sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir. Adi ortaklığın aksine ticaret şirketleri ise Türk Borçlar Kanunu tarafından hüküm altına alınmamıştır. Bu nedenle adi şirket, Türk Ticaret Kanunu anlamında bir ticaret ortaklığı olmadığından, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi değildir.
Türk Borçlar Kanununda yapılan tanım dikkate alındığında adi ortaklık sözleşmesinin beş (5) unsuru kapsadığı görülmektedir. Bu unsurlar şunlardır;
1. Kişi Unsuru
Adi ortaklık, kişi ortaklığı niteliğindedir. Bu nedenle adi ortaklıkta en önemli unsur birbirini tanıyan ve birbirine güvenen kişilerdir. Adi ortaklık sözleşmesinin kurulabilmesi için, en az iki (2) ortağın varlığı gerekir. Tek kişi ile adi ortaklık kurulamaz. Adi ortaklığın sonradan tek ortaklı hale gelmesi adi ortaklığın sona erme sebebidir.
Adi ortaklıkla ortaklar gerçek ve tüzel kişi olabilirler. Adi ortaklığa ortak olan gerçek kişilerin tam ehliyetli olması gerekir.
Adi ortaklıkta ortak sayısı bakımından üst sınır öngörülmemiştir, yani ortaklığa en fazla kaç kişinin katılabileceğine dair bir kanuni sınırlama yoktur. Adi ortaklıkta ortaklar ortaklık adına yapılan işlemlerden dolayı sınırsız, müteselsil ve birinci derecede sorumudur.
Adi ortaklığın güven ilişkisi üzerine kurulu olması ortak sayısının artması bakımından engelleyici bir fonksiyon gösterir.
2. Sermaye Unsuru
Adi ortaklık ortaklarından her biri ortaklığa sermaye getirmek zorundadır. Türk Borçlar Kanununun 621/1 maddesi uyarınca Her ortak, para, alacak veya başka bir mal ya da emek olarak, ortaklığa bir katılım payı koymakla yükümlüdür. Sadece emek ya da sadece para veya sadece bir taşınmaz da tek başına katılım payı olarak ortaklar tarafından taahhüt edilebileceği gibi birkaçı beraber ya da tüm ayrı kalemler birlikte ortaklığa katılım payı olarak getirilebilir. Emek, para, taşınır veya taşınmaz mal mülkiyeti veya bunları kullanma veyahut bunlardan yararlanma hakkı, marka veya patent hakları, know-how, peştemaliye, fikri ve sınaî haklar, şahsi bilgi ve beceri, ticari işletme, sanal ortamdaki haklar, devrolunabilen ve nakden kıymetlendirilebilen her türlü değer adi ortaklığa katılım payı olarak taahhüt edilebilir. Adi ortaklığın bir sözleşme ilişkisi olması ve sözleşmenin de borçlandırıcı bir işlem olması sebebiyle salt taahhütle dahi adi ortaklık vücut bulur. Bu sebeple, ortakların katılım paylarına ilişkin vermiş oldukları taahhüt, sözleşme ilişkisinin kurulması için yeterlidir. Yani ortakların adi ortaklık sözleşmesinde bu hususları taahhüt etmiş olmaları adi ortaklığın kurulması için yeterlidir.
3. Sözleşme Unsuru
Adi ortaklık, kanun gereğince iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca ulaşmak için birleştirdikleri bir sözleşmedir. Adi ortaklık sözleşmesi, sürekli edimli bir borç sözleşmesidir.
Adi ortaklık sözleşmesi herhangi bir şekle tabi değildir. Bu nedenle adi ortaklık sözleşmesi sözlü olarak dahi yapılabilir. Ancak taşınmaz veya devri kanunen özel şekle tabi mal ve hakların ortaklığa sermaye olarak getirilmesi durumunda adi ortaklık sözleşmesindeki ilgili sermaye maddesinin kanunda öngörülen şekilde yapılması gerekmektedir. Bu durumda dahi sözleşmenin tamamının değil ilgili sermaye maddesinin kanunda öngörülen şekilde yapılması gerekmektedir.
4. Müşterek Amaç Unsuru
Adi ortaklık sözleşmesinin temel unsurlarından biri de adi ortaklık ilişkisine katılanların müşterek bir amaç etrafında toplanmalarıdır. Adi ortaklıkta ortakların temel amacı kar elde etmek ve bu karı paylaşmaktır.
Kanunda belirtilen kazanç paylaşma amacına aykırı olarak, bir ortağa katılım payına nazaran çok az bir kazanç, diğer ortak lehine verilirse burada aslan payı ortaklık söz konusu olur. Ancak, aslan payı ortaklık müşterek amaç unsurunda sakatlık oluşturduğu için adi ortaklık sözleşmesini de geçersiz hale getirecektir.
5. Affectio Societatis (Müşterek Amaç İçin Birlikte Hareket Etme) Unsuru
Adi ortaklıkta ortakların müşterek bir amaç etrafında bir araya gelmeleri yeterli değildir. Aynı zamanda adi ortaklığın bütün ortakları müşterek amacın gerçekleşmesini desteklemeli ve üzerine düşeni yapmalıdır. Ortaklığın müşterek amacı için birlikte çaba unsuru adi ortaklığın esaslı bir unsurudur.
Adi ortaklığın ticaret şirketlerinden farklı olarak herhangi bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır. Ortaklar şirket mallarına elbirliğiyle mülkiyet esasına göre maliktir.
Adi Ortaklık Kişi Ortaklığıdır ve Tüzel Kişiliği Yoktur.
Adi ortaklık niteliği gereği kişi ortaklığıdır. Adi ortaklıkta ortaklar ortaklık borçlarından dolayı şahsen ve müteselsilen sorumludurlar. Adi ortaklığın tüzel kişiliği bulunmamaktadır. Adi ortaklığın tüzel kişiliğinin bulunmamasının bazı sonuçları vardır. Aktif dava ehliyeti tüm ortaklara aittir yani ortaklar arasında mecburi dava arkadaşlığı vardır.
Açılacak dava ortaklığın olağan işleriyle ilgili ise idareci ortak ortaklığı temsilen tek başına dava açabilecektir. Ortaklığın olağanüstü işlemleriyle alakalı olarak bir dava açılması için idareci ortağa diğer ortakların oy birliği ile yetki vermesi gerekir.
Adi ortaklığın tüzel kişiliği olmadığından herhangi bir hak sahipliği de yoktur. Bir ticari işletme adi ortaklık şeklinde de işletilebilir. Bir ticari işletme adi ortaklık olarak işletiliyorsa, adi ortaklığın tüzel kişiliği olmadığından ortaklardan her biri ticari işletmeyi kendi adına ayrı ayrı ticaret siciline tescil ettirmelidir. Bu durumda ticari işletmeyi işleten adi ortaklık ortakları tacir sıfatını kazanır. Tacir sıfatını haiz her bir ortak ticari defter tutmakla yükümlüdür.
Adi ortaklığın tüzel kişiliği olmadığından dolayı iflasa da tabi değildir.
Ortaklık malvarlığı üzerinde ortakların elbirliğiyle mülkiyeti söz konusudur. Adi ortaklık malvarlığı üzerinde tasarruflar temsilci vasıtasıyla veya tüm ortakların bizzat katılımı ile yapılabilir. Ortağın şahsi alacaklısı ortağın kar payına veya tasfiye payına haciz koyabilir. Ortağın şahsi alacaklısı ortaklık mallarının üzerine haciz koyamaz.
- Adi ortaklıkların tüzel kişilikleri olmamakla birlikte vergi kanunları uygulaması açısından ortaklık adına vergi kimlik numarası verilir.
- Ortaklık numarası verilen adi ortaklık için gelir stopaj, katma değer vergisi ve diğer vergi türleri için mükellefiyet tesisi yapılır.
- Ayrıca ortaklardan her birinin adına ayrı ayrı vergi kimlik numarası verilir ve ortaklar için gelir vergisi ve gelir geçici vergi yönünden mükellefiyet tesis edilir.
Mersin Şirket ve Ticari İşletme avukatı olarak Adi ortaklık kuruluşu, Adi ortaklık sözleşmesi hazırlama, Ticaret şirketi kuruluşu, şirket danışmanlığı ve Mersin hukuki danışmanlık konularında müvekkillerimize en iyi şekilde hizmet vermekteyiz.
